Η κοσμόπολη ως το κράτος της οικουμενικής φάσης του ελληνικού κοσμοσυστήματος

Παρέμβαση του Γιώργου Κοντογιώργη σε Συνέδριο για τον Μέγα Αλέξανδρο,

α) Κράτος και πολιτεία στην κοσμόπολη. Η κοσμοπολιτεία

Η έννοια της οικουμένης, αποδίδει τη μετα-κρατοκεντρική περίοδο του ελληνικού ή ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, στην οποία εισέρχεται, μετά την παρέμβαση του Αλεξάνδρου στα ελληνικά πράγματα και την ενσωμάτωση του ουσιώδους της αφροασιατικής κρατικής δεσποτείας στην περίμετρό του. Υπό το πρίσμα αυτό, οικουμένη είναι η ανθρωποκεντρική οικουμένη, η οποία συγκροτείται πολιτειακά ως κοσμόπολις.

Η μετάβαση του ελληνικού κοσμοσυστήματος στη μετα-κρατοκεντρική περίοδο, στην οικουμένη, θα συνδυασθεί, απαρχής (4ος αιώνας π.Χ.) μέχρι τέλους (19ος αιώνας μ.Χ.), με κοσμοϊστορικές μεταλλάξεις στο σύνολο του κοινωνικο-οικονομικού και πολιτικού του γίγνεσθαι. Η διαδικασία αυτή σηματοδοτείται, εντούτοις, από την αρχή της υπαγωγής του συνόλου κοσμοσυστήματος υπό την αιγίδα μιας καθολικής, δηλαδή κοσμοσυστημικής πο- λιτείας. Η κοσμο-πολιτεία αυτή, όμως, προόρισται να ενσωματώσει και όχι να ανατρέψει το πολιτειακό κεκτημένο της προηγούμενης περιόδου και, συγκεκριμένα, τη θεμελιώδη κοινωνία της πόλης.

Το νέο αυτό κοσμο-πολιτειακό μόρφωμα θα αναλάβει να υποβάλει σε κανονιστική πειθαρχία τόσο τις υπερ-πολεοτικές παραμέτρους του κοσμοσυστήματος όσο και τις δια-πολεοτικές σχέσεις. Η πόλη θα εξακολουθήσει να αποτελεί τη θεμελιώδη κοινωνία, κινούμενη στο μεταίχμιο ανάμεσα στην ανεξαρτησία και στην αυτονομία, έως τη ρωμαϊκή επέμβαση, οπότε η επιβολή της ηγεμονίας της Ρώμης θα γύρει τους συσχετισμούς υπέρ της μη- τρόπολης.

Η διαδικασία αυτή θα ολοκληρωθεί κατά τη βυζαντινή εποχή, χωρίς ωστόσο να απολέσει τον δυναμικό της χαρακτήρα, όπως αποδεικνύει τόσο η φάση της ρωμαιοκρατίας όσο και η περίοδος της ελληνικής οικουμένης, που διανοίγεται μετά την Άλωση του 1204. Η οθωμανική πολιτική κυριαρχία στοιχειοθετεί έναν αναγκαστικό «ιστορικό συμβιβασμό», ο οποίος επήλθε ως απόρροια της κατάκτησης του κυρίως ελληνικού ζωτικού χώρου, ανάμεσα σε μια ασιατική κρατική δεσποτεία και στο ελληνικό ή ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα μικρής κλίμακας.

Οι μυστηριώδεις Ετρούσκοι

Άρθρο του Χρήστου Μπαρμπαγιαννίδη,

Ένας απ’ τους πιο αρχαίους, εκπληκτικούς και μυστήριους πολιτισμούς που γνώρισε η Ευρώπη ήταν του λαού των Ετρούσκων, ενός λαού που άφησε λίγα αλλά αξιοσημείωτα ίχνη στο πέρασμά του από την ιστορία. Σύμφωνα με τις πιο αξιόπιστες πηγές, εξολοθρεύτηκαν από τη συνεχώς αυξανόμενη δύναμη των Ρωμαίων στην Ιταλική χερσόνησο. Αυτό, εν μέρει, ανταποκρίνεται στην ιστορική πραγματικότητα, ωστόσο μέσω της Ρώμης κατά κάποιο τρόπο επέζησαν, αν και μοιάζει οξύμωρο, αφού το ετρουσκικό στοιχείο ήταν ένα από τα θεμελιώδη τμήματα του ανερχόμενου ρωμαϊκού λαού.

Κανείς δε γνωρίζει με ακρίβεια από πού πήγε αυτός ο λαός στην Ιταλία. Εντούτοις, κατά την αρχαϊκή εποχή εντοπίζονται στην κεντρική και βόρεια Ιταλία. Αν εξετάσουμε τα αγάλματά τους και τα πήλινα αγγεία τους, θυμίζουν ανθρωπολογικά λαούς της Μικράς Ασίας, καθώς ήταν πιο κοντόχοντροι και είχαν κρανία πιο δυνατά από τους ντόπιους κατοίκους της Ιταλίας. Πολλοί υποστηρίζουν πως ήρθαν δια θαλάσσης και αυτό επιβεβαιώνεται, επειδή ήταν ο πρώτος λαός της Ιταλίας που απέκτησε στόλο. Αυτοί έδωσαν το όνομα Τυρρηνική, που σημαίνει ετρουσκική, στη θάλασσα που περιβρέχει τις ακτές της Τοσκάνης. Πιθανό να επιβιβάστηκαν αρχικά εκεί και να υπέταξαν τους ιθαγενείς με τα πιο εξελιγμένα όπλα τους.