Το «κυνήγι των μαγισσών» άρχισε… Επικίνδυνη η κατάσταση στην Τουρκία

Άρθρο της Άννας Παναγιωτίδου στο Palo.gr στις 18/7/2016,

Μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα και τις εξαντλητικές ώρες αβεβαιότητας για το μέλλον της Τουρκίας, η δημοκρατία παρέμεινε άθικτη στην γειτονική χώρα. Πολεμοχαρής και προκλητικός ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ορκιστεί να καθαρίσει το στρατό από τους προδότες.

Λίγες ώρες μετά την απόπειρα πραξικοπήματος από ορισμένα μέλη του στρατού εναντίον της κυβέρνησής του Ερντογάν, ο δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της Τουρκίας, αφού σιγουρεύτηκε για την αποτυχία του πραξικοπήματος επέστρεψε στην Κωνσταντινούπολη από το Μαρμαρίς όπου βρίσκονταν για διακοπές. Για πολλή ώρα «κυβερνούσε» την χώρα από το αεροδρόμιο Ατατούρκ, επειδή οι μάχες στην Άγκυρα συνεχίζονταν και δεν ήταν ακόμη ασφαλής, ενώ στην Κωνσταντινούπολη είχε ανακτήσει πιο εύκολα τον έλεγχο.

Στις πρώτες του δηλώσεις ο Ερντογάν θεώρησε «ευλογία» την εξέγερση, λέγοντας ότι «αυτό θα είναι λόγος για να καθαρίσει ο στρατός». Ο Τούρκος Πρόεδρος σχεδίαζε να αλλάξει τους «ανυπάκουους» στρατιωτικούς στη σύνοδο του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου τον ερχόμενο Αύγουστο, τώρα όμως βρήκε αφορμή να το κάνει νωρίτερα.

Το «κυνήγι των μαγισσών» άρχισε. Ο Ερντογάν χρησιμοποιώντας το αποτυχημένο πραξικόπημα ως πρόσχημα, ξεκίνησε ήδη τις στοχευμένες επιθέσεις στους αντιπάλους του. Έχουν ήδη συλληφθεί χιλιάδες αξιωματικοί του στρατού, ενώ κρατούνται εκατοντάδες δικαστές που υποθέτει ότι θα σταθούν εμπόδιο στο δρόμο του για τη συνταγματική αλλαγή, με την οποία επιθυμεί να φτάσει στην παντοδυναμία.

Η απόπειρα πραξικοπήματος θα τον ωθήσει περαιτέρω να εδραιώσει την εξουσία και την καταστολή των αντιπάλων του. Ο κατάλογος των αντιπάλων του Ερντογάν ήταν ήδη μεγάλος και περιελάμβανε δημοσιογράφους, διανοούμενους, Κούρδους, περιβαλλοντολόγους, υπερεθνικιστές, αριστεροούς, το δικαστικό σώμα, το στρατό και το κίνημα Gulenist (οπαδοί του Γκιουλέν).

Αν και οι στρατιωτικοί συνδέονται συχνά με το κοσμικό κράτος που ήταν στην εξουσία πριν τον Ερντογάν, ο Τούρκος πρόεδρος δεν έριξε το φταίξιμο σε κοσμικές ομάδες της αντιπολίτευσης, αλλά στον Φετουλάχ Γκιουλέν, έναν μουσουλμάνο κληρικό και πρώην σύμμαχο του Ερντογάν, ο οποίος ζει εξόριστος στην Πενσυλβάνια. Ο Ερντογάν στο παρελθόν έχει κατηγορήσει τον Γκιουλέν και τους οπαδούς του ότι προσπαθούν να ανατρέψουν την κυβέρνηση.

Ο Γκιουλέν, από την πλευρά του, εξέδωσε μια δήλωση καταδικάζοντας το πραξικόπημα. Ωστόσο ο Ερντογάν τον θεωρεί υπεύθυνο και ένοχο, και ζητεί την σύλληψη του. Τα τουρκικά ΜΜΕ αναφέρουν ότι ο Ερντογάν ζήτησε από τις ΗΠΑ να παραδώσουν τον Γκιουλέν στην Τουρκία. Ο Αμερικανός Υφυπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι φέρεται να δήλωσε ότι οι ΗΠΑ θα εξετάσουν την έκδοση, αν η τουρκική κυβέρνηση θα μπορούσε να παράσχει αποδεικτικά στοιχεία για τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται.

Οι φιλοδοξίες του Τούρκου Προέδρου για παντοδυναμία έχουν αγανακτήσει πολλούς μέσα στην Τουρκία. Ο Ερντογάν εδώ και χρόνια καταπιέζει διανοούμενους, συλλαμβάνει δημοσιογράφους, κλείνει εφημερίδες, περιορίζει ιστότοπους, επειδή επικρίνουν την τουρκική κυβέρνηση. Η δημοκρατία ήταν άσχημα μελανιασμένη και ξυλοκοπήθηκε πριν από την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος και όμως η πρόγνωση της τουρκικής δημοκρατίας είναι πιο ζοφερή από ποτέ.

Παρά το αποτυχημένο πραξικόπημα, οι Τούρκοι φαίνεται να ξύπνησαν σε ένα νέο εφιάλτη στην τουρκική πολιτική ιστορία. Οι Τούρκοι μπορεί να έχουν δει τα όργανα της δημοκρατίας να αποκαταστάθηκαν, και έτσι να πανηγυρίζουν. αλλά τα επόμενα χρόνια στην τουρκική πολιτική, πιθανό να κυριαρχήσει περισσότερος αυταρχισμός, καταπίεση και φόβος.

Η λαϊκή κινητοποίηση που ακολούθησε με το κάλεσμα του Ερντογάν «βγείτε στις πλατείες και αντισταθείτε» ήταν όντως σοβαρός λόγος υποχώρησης των πραξικοπηματιών. Ήταν ισχυρή η κινητοποίηση εφόσον και η αντιπολίτευση στήριξε τον Ερντογάν απέναντι στον κίνδυνο πραξικοπήματος. Οι δράσεις όμως της λαϊκής αυτής κινητοποίησης δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ούτε δημοκρατικές (λιντσάρισμα στρατιωτών), αλλά ούτε και καθησυχαστικές, καθώς κυκλοφορούν στους δρόμους μοιράζοντας φυλλάδια για επιβολή Σαρία (ισλαμικός νόμος) και ορισμένοι κρατώντας σπαθιά και ζητώντας την επαναφορά της θανατικής καταδίκης.

Τούρκοι αναλυτές που χαρακτηρίζουν «νύχτα ντροπής» για την Τουρκία την απόπειρα πραξικοπήματος, επισημαίνουν ότι το μόνο καλό στην όλη υπόθεση είναι η ενότητα των κομμάτων του κοινοβουλίου ενάντια του πραξικοπήματος και η αποφασιστικότητα τους για την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Ένα σπάνιο θέαμα πράγματι, λέει χαρακτηριστικά Τούρκος αναλυτής.

Τα πράγματα παίρνουν επικίνδυνη τροπή. Το κυβερνών κόμμα (AKP ) του Ερντογάν καλεί συνέχεια τον λαό να παραμείνει στους δρόμους για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση (CHP) κάνει έκκληση στους πολίτες να προσέχουν τις προβοκάτσιες. Είναι επίσης σημαντική η δήλωση του Τούρκου Υπουργού Αμύνης ότι «το πραξικόπημα αποτράπηκε, αλλά ο κίνδυνος δεν πέρασε» και ζητεί από τους πολίτες να ακολουθούν τις οδηγίες του Τούρκου Προέδρου.

Αναδημοσίευση από Palo.gr