Το άγνωστο επαναστατικό ξεκίνημα του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Κρήτη εναντίον των Άγγλων

Του Νίκου Παππά, Φοιτητή Πολ. Επιστήμης και Ιστορίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο

Όλοι γνωρίζουν την πορεία του Ελευθερίου Βενιζέλου από την εποχή της Επαναστάσεως του Θερίσου ή ακόμη κι από την εποχή του Κινήματος στο Γουδή. Λίγοι όμως γνωρίζουν ότι η επαναστατική και πολιτική πορεία του μεγάλου αυτού πολιτικού είχε ξεκινήσει αρκετά νωρίτερα, από το 1886.

Το 1886, πριν ακόμη τελειώσει την Νομική́, ο Ελευθέριος έδειξε τα πρώτα του επαναστατικά́ χαρακτηριστικά́ και προχώρησε στην πρώτη του σημαντική πολιτική πράξη. Την εποχή εκείνη, το Κρητικό ζήτημα χόχλαζε, και οι Άγγλοι ήθελαν μια αυτόνομη Κρήτη για να την έχουν υπό την επιρροή τους. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής τους, ο Άγγλος πολιτικός Τζοζέφ Τσάμπερλαιν, υπεύθυνος για τις συνομιλίες για το Κρητικό ζήτημα, έδωσε συνέντευξη στην εφημερίδα «Ακρόπολη», στην οποία και υποστήριξε ότι κατά τις συνομιλίες που είχε με Έλληνες και Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη, έμαθε ότι οι Κρητικοί ήθελαν να απαλλαγούν από τον τουρκικό ζυγό, αλλά όχι να ενωθούν με την Ελλάδα. Επιθυμία τους ήταν να κυβερνήσουν μόνοι το νησί τους.

Ο Βενιζέλος, ενοχλημένος από την δήλωση του Άγγλου πολιτικού, δεν δίστασε να ηγηθεί μιας αντιπροσωπείας φοιτητών, και να πάει να τον συναντήσει. Αφού έκανε μια εκτενή αναφορά στα εγκλήματα που γίνονται καθημερινά από τους Τούρκους στην Κρήτη, τα μαρτύρια των Κρητικών και την «άθλια», όπως την χαρακτήρισε, διοίκηση της νήσου, είπε στον Άγγλο πολιτικό:

«Σκοπός της επισκέψεώς μας, εντιμότατε, είναι να εκφράσωμεν την λύπην μας επί τη ανυποστάτω πληροφορία ήτις εδόθη ημίν και καθ’ ην oι Κρήτες ζητούσι μεν ν’ αποσπασθούν της Τουρκίας, αποστέργουν όμως την μετά της Ελλάδος ένωσίν των. Διαβεβαιούμεν υμάς εντιμότατε ότι o μόνος και αναλλοίωτος πόθος των Κρητών είναι η Ένωσις αυτών μετά της Ελλάδος. Εκ του πόθου αυτού η Κρήτη ουχί άπαξ εθυσίασε τα πάντα, αι αιματηραί δε και συνεχείς αυτής επαναστάσεις αποτελούν αψευδή τούτου, μαρτυρίαν. [...] Απορούμεν μάλιστα, πώς ευρίσκονται άνθρωποι τολμούντες να παραχαράττωσιν εκάστοτε, ούτω ασεβώς, τα αισθήματα ενός λαού όστις άλλην περιουσίαν δεν περιέσωσε εκ της μακράς τυραννίας του ειμή τους εθνικούς του πόθους, αποτελούντας τον επιούσιον άρτον δι’ ου γλυκαίνει τας πικράς ημέρας της δουλείας του. Ταύτα λέγοντες υμίν, εντιμότατε κύριε, φρονούμεν ότι διερμηνεύομεν το φρόνημα του Κρητικού Λαού» («ΝΕΑ ΕΦΗΜΕΡΙΣ» Αθηνών, 5-11-1886).
Η πρώτη επίσημη αναφορά του Ελευθερίου Βενιζέλου υπέρ της «Μεγάλης Ιδέας» και της Εθνικής ολοκληρώσεως ήταν γεγονός.

Ο Τζοζέφ Τσάμπερλαιν μάλιστα, ενθουσιασμένος από το θάρρος και την ευγλωττία του νεαρού φοιτητή, θα πει την επόμενη μέρα στον διοικητή της Εθνικής Τραπέζης, Μάρκο Ρενιέρη: «Όταν έχετε τέτοιους άνδρες σαν τον Βενιζέλο, τον νεαρό που με επεσκέφθη χθες, δεν πρέπει να φοβάσθε ότι η πατρίδα σας δεν θα ελευθερωθεί από τους Τούρκους».

Ο Άγγλος πολιτικός, ήταν ο πρώτος εκ των ουκ ολίγων πολιτικών-θαυμαστών του Βενιζέλου, και το θάρρος του νεαρού τότε Κρητικού, θα αποτελέσει το εναρκτήριο λάκτισμα για τους αγώνες του για την ιδιαίτερη πατρίδα του.