Η παρακμή του πολιτισμού στην Αθήνα

Άρθρο του Νίκου Βατόπουλου στην εφημ. Καθημερινή, 9/7/2016

Διαβάζω στο δελτίο Τύπου που εξέδωσε χθες το υπουργείο Πολιτισμού ότι «η εμβάθυνση της συνεργασίας της Ελλάδας με την Κίνα και στον τομέα του πολιτισμού είναι γεγονός παγκόσμιας σημασίας». Αυτό φέρεται να είναι δήλωση του υπουργού Αρ. Μπαλτά, ο οποίος μάλιστα είπε ότι «η σχέση των δύο χωρών οφείλει να είναι εξίσου βαθιά ή και βαθύτερη στο επίπεδο του πολιτισμού, σε σχέση με το στενά οικονομικό και το εμπόριο (sic), αν θέλουμε να μην αποδειχθεί ευκαιριακή και να έχει πραγματικές προοπτικές για επιτυχία και μακροχρόνια διάρκεια». Αυτά τα ακατάληπτα είναι απόσπασμα από μία έκθεση ιδεών εμπνευσμένη από το ταξίδι στην Κίνα.

Πιθανότατα να μου έχει διαφύγει η παγκόσμια σημασία της ελληνοκινεζικής συνεργασίας που επέτυχε ο κ. Αρ. Μπαλτάς, αλλά η δική μου εμπειρία ως κατοίκου της Αθήνας το 2016 είναι ότι η πρωτεύουσα σε θέματα πολιτισμού (παραγωγής, κίνησης, πρότασης, καινοτομίας) έχει εκπέσει σε παρακμιακό και θλιβερό επίπεδο επαρχίας. Στον διεθνή χάρτη είναι ανύπαρκτη και οι κατασκευασμένες θεωρίες κάποιων δημοσιογράφων περί «νέου Βερολίνου» είναι στο κενό. Ακόμη και η documenta, προκλήθηκε από την κρίση, με την Αθήνα ως εξωτικό εργαστήρι. Είναι μία κίνηση που προκλήθηκε απέξω και όχι από τις δυνάμεις της πόλης. Και αυτή η θλιβερή παρακμή έχει φυσικά πολλές ερμηνείες, αλλά δεν είναι άσχετη με την οικονομική ασφυξία, τη ληστρική φορολογία και την κουλτούρα πεζοδρομίου που επιβάλλει η κυβερνητική πολιτική. Τι να πει κανείς; Για το Φεστιβάλ Αθηνών που εκ των ενόντων διασώθηκε όπως διασώθηκε και δεν είναι σε κανένα διεθνή χάρτη; Για την κατρακύλα και την κομματικοποίηση του Μεγάρου Μουσικής; Για την εξαφάνιση των συλλεκτών, για την αγωνία των γκαλερί, για τους αυτιστικούς καλλιτεχνικούς κύκλους που αλληλοσυγχαίρονται και δεν προχωράει τίποτε ως ιδέα, καινοτομία, πρόσωπα;

Αυτά είναι τα γεγονότα «παγκόσμιας σημασίας» και όχι το ταξιδάκι της κυβέρνησης στην Κίνα. Η Αθήνα είναι μια θλιβερή επαρχία της Ευρώπης και η πολιτική ευθύνη είναι μεγάλη. Γιατί, ο πολιτισμός δεν κινείται χωρίς οικονομικό φιλελευθερισμό. Ηδη νιώθουμε στο πετσί μας την αφυδάτωση, τη μονοτονία και τον λούμπεν επαρχιωτισμό σε μία πόλη που δεν μπορεί να παραγάγει το νέο, γιατί βρίσκεται σε καθεστώς φόβου, ανασφάλειας και ασφυξίας.